Ўрта Осиё – қадимий тарих, бой маданият ва халқлар ўртасидаги ўзаро ҳурматга асосланган бирлик масканидир. Бу минтақада биродарлик ва дўстлик асрлар давомида синовлардан ўтиб, халқлар ўртасидаги алоқаларни мустаҳкам боғловчи ипга айланди. Ўзбекистон эса ушбу анъаналарни давом эттириб, Ўрта Осиёда ҳамкорлик ва дўстликни янги босқичга олиб чиқишда етакчи рол ўйнамоқда. 2025-йил Ўзбекистон учун нафақат минтақавий бирлашувни мустаҳкамлаш, балки глобал миқёсда ҳам дўстлик кўпригини қуришда муҳим йил бўлди. Айниқса, “Марказий Осиё – Европа Иттифоқи” саммити ушбу жараённинг ёрқин намунасига айланди.
Ўрта Осиё халқлари ўртасидаги дўстлик Буюк Ипак йўли давридан балки унданда аввал бошланган бўлиб, бу йўл савдо билан бирга маданиятлар ва анъаналар алмашинувига хизмат қилган. Ўзбек, қозоқ, қирғиз, тожик ва туркман халқлари ўртасидаги ўхшашликлар ушбу биродарликнинг мустаҳкам пойдеворини ташкил этди. Бугунги кунда Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёевнинг “Марказий Осиё – умумий уйимиз” тамойилига асосланган сиёсати минтақада тинчлик ва ишончни мустаҳкамлашга хизмат қилди. 2025-йилда бу ёндашув нафақат минтақа ичида, балки халқаро майдонда ҳам ўз самарасини берди.
2025-йил: Чегара келишуви ва минтақавий ҳамжиҳатлик.
2025-йилнинг энг муҳим ҳодисаларидан бири Ўзбекистон, Тожикистон ва Қирғизистон ўртасида давлат чегараларининг туташ нуқталари бўйича тарихий шартноманинг имзоланиши бўлди. Март ойида расман тасдиқланган ушбу келишув узоқ йиллик музокараларга якун ясаб, минтақада тинчлик ва барқарорликни таъминлашда катта қадам бўлди. Ўзбекистоннинг очиқ мулоқотга асосланган ёндашуви чегарадош ҳудудларда дўстлик фестиваллари ва қўшма тадбирлар ўтказиш билан мустаҳкамланди. Бу халқлар ўртасида биродарликни янада чуқурлаштириб, келажак сари биргаликда қадам ташлашга замин яратди.
Иқтисодий ҳамкорлик ва Ўрта Осиё-Европа алоқалари
2025-йилда Ўзбекистон Ўрта Осиё давлатлари билан иқтисодий алоқаларни ривожлантиришда катта муваффақиятларга эришди. Қозоғистон билан автомобилсозлик ва қишлоқ хўжалиги экспорти, Қирғизистон билан энергетика, Тожикистон билан сув ресурсларидан фойдаланиш ва Туркманистон билан транспорт соҳаларида ҳамкорлик янги босқичга кўтарилди. Бу лойиҳалар минтақада ўзаро ҳурмат ва ҳамжиҳатликни ошириш билан бирга иқтисодий барқарорликка хизмат қилди.
Шу йилнинг апрель ойида Самарқандда ўтказилган “Марказий Осиё – Европа Иттифоқи” биринчи саммити эса Ўзбекистоннинг глобал миқёсда ҳамкорликни ривожлантиришдаги етакчилигини намойиш этди. Саммитда Шавкат Мирзиёев раислигида Ўрта Осиё давлатлари ва Европа Иттифоқи ўртасида стратегик шериклик ўрнатиш тўғрисида тарихий қарор қабул қилинди. Ушбу тадбирда савдо, инвестиция, “яшил” энергетика ва транспорт соҳаларида ҳамкорликни кенгайтириш масалалари муҳокама қилинди. Ўзбекистоннинг Европа билан муҳим хомашё ва қайта тикланадиган энергия соҳасидаги алоқаларни мустаҳкамлаш таклифи саммитнинг муҳим натижаларидан бири бўлди. Бу Ўрта Осиё халқлари учун нафақат минтақавий, балки халқаро дўстлик ва ҳамкорликнинг янги имкониятларини очди.
Ўрта Осиё-Европа саммити: Дўстликнинг янги уфқлари
Самарқандда 3-4 апрель кунлари бўлиб ўтган “Марказий Осиё – Европа Иттифоқи” саммити Ўзбекистоннинг минтақавий ва глобал ҳамкорликдаги муҳим ролини яна бир бор тасдиқлади. Саммитда Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон, Туркманистон раҳбарлари ҳамда Европа кенгаши президенти Антониу Кошта ва Европа комиссияси президенти Урсула фон дер Ляен иштирок этди. Шавкат Мирзиёев саммитда минтақалар ўртасида шериклик ва ҳамкорлик бўйича тўлақонли битим имзолашни таклиф қилди. Бу ташаббус Ўрта Осиё халқлари учун Европа билан иқтисодий, илмий ва маданий алоқаларни ривожлантиришда янги имкониятлар очди. Саммит якунида қабул қилинган қўшма декларация минтақада “яшил” ривожланиш ва барқарорликни таъминлашга қаратилган келишувларни мустаҳкамлади.
Келажакка қадам
2025-йилда Ўзбекистоннинг Ўрта Осиё давлатлари ва Европа билан ҳамкорлиги нафақат минтақавий тинчликка, балки глобал миқёсда обрў оширишга хизмат қилди. “Ўзбекистон – 2030” стратегиясида белгиланган мақсадлар доирасида минтақавий ва халқаро ҳамкорликни ривожлантириш муҳим ўрин тутди. Чегара келишувлари, иқтисодий лойиҳалар, маданий алоқалар ва Ўрта Осиё-Европа саммити Ўзбекистоннинг очиқлик ва ҳамжиҳатликка асосланган сиёсатини намойиш этди. Бу жараёнлар Ўрта Осиёни гуллаб-яшнаган ва бирлашган минтақага айлантириш йўлида муҳим қадамлар бўлди.
Хулоса ўрнида Ўзбекистон Ўрта Осиёда биродарлик ва дўстликнинг ёрқин намунасини кўрсатмоқда. 2025-йилда чегара келишувлари, иқтисодий ҳамкорлик, маданий алоқалар ва Ўрта Осиё-Европа саммити минтақа халқлари ўртасида ўзаро ишонч ва ҳамжиҳатликни янада оширди. Тарихий илдизлардан келиб чиққан бу муносабатлар замонавий шакллар билан бойитилиб, келажакка биргаликда қадам ташлаш имконини бермоқда. Ўзбекистон мисолида кўриш мумкинки, биродарлик ва дўстлик нафақат ўтмишнинг мероси, балки Ўрта Осиё халқлари ва дунё билан умумий келажакнинг мустаҳкам пойдеворидир.
ЎМИ Наманган вилоят вакиллиги
ёшлар билан ишлаш бўйича
мутахассиси Азимхон Маҳмудов
