Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг 2025 йилги Рамазон ойига бағишланган қарори мамлакатда виждон эркинлигини таъминлаш, ислом дини қадриятларини асраш ва тинчлик-тотувликни мустаҳкамлашга қаратилган. Ушбу қарорда Рамазон ойини муносиб кутиб олиш ва юқори савияда ўтказиш мақсад қилинган бўлиб, эҳтиёжмандларни қўллаб-қувватлаш, маънавий-динй тадбирларни ташкил этиш ва бағрикенглик анъаналарини давом эттириш каби вазифалар белгиланган. Бу ойда амалга ошириладиган эзгу ишлар халқимизнинг меҳр-оқибат ва шукроналик руҳини янада юксалтиришга хизмат қилади.
Рамазон ойи ислом оламида ўзининг улуғворлиги, муқаддаслиги ва ўзгача маънавий аҳамияти билан ажралиб туради. Бу ой нафақат рўза тутиш, ибодат қилиш ва Аллоҳга яқинлашиш даври, балки саховат, бирдамлик ва эзгу амалларни кўпайтириш учун ноёб фурсатдир. Ўзбек халқининг азалий анъаналари ва диний қадимиятлари бу ойда ўзининг энг юксак кўринишини топади. “Рамазон – саховат, бирдамлик ва бағрикенглик ойи” деган ғоя ҳам айнан шу маъноларни ўзида мужассам этади.
Саховат – Рамазоннинг Юраги
Рамазон ойининг энг муҳим жиҳатларидан бири саховатдир. Бу ойда розадорларлар нафақат ўз нафсларини тийиб, очлик ва чанқоқликка сабр қилишни ўрганадилар, балки бошқаларга ёрдам бериш, эҳтиёжмандларга қўл узатиш орқали инсоний фазилатларни ҳам оширадилар. Ўзбек халқида “Бир қўл ювса, иккинчи қўл билмайди” деган нақл бор. Бу ибора саховатнинг энг соф шаклини – яхшиликни ўзгаларга кўз-кўз қилмасдан, самимий ният билан амалга оширишни англатади. Рамазонда хайр-эҳсон қилиш, садақа бериш, камбағал оилаларга озиқ-овқат етказиш каби амаллар одатий ҳолга айланади. Бу эса нафақат жамиятда моддий тенгликни таъминлашга хизмат қилади, балки қалбларни ҳам бирлаштиради.
Масалан, кўп оилалар ифторлик дастурхонларини тайёрлаб, қўшнилари ёки яқинлари билан баҳам кўришади. Шу билан бирга, давлат ва жамоат ташкилотлари томонидан эҳтиёжмандларга ёрдам бериш мақсадида махсус тадбирлар уюштирилади. Бу саховат нафақат моддий ёрдам билан чекланмайди, балки бир-бирига муҳаббат, ҳурмат ва ғамхўрлик кўрсатиш орқали ҳам намоён бўлади.
Бирдамлик – Жамиятнинг Мустаҳкам Таянчи
Рамазон ойида бирдамлик ҳисси янада кучаяди. Бу ойда мусулмонлар биргаликда ибодат қилади, масжидларда таровеҳ намозларини ўқийди ва ифторлик ва саҳарликда дастурхон атрофида йиғилади. Ўзбек халқининг “Бирликда барака бор” деган ҳикмати айнан шу даврда ўз исботини топади. Рамазон жамиятдаги ҳар бир аъзони бир мақсад – Аллоҳ розилигини қозониш йўлида бирлаштиради. Бу бирлик нафақат оила ёки қўшничилик доирасида, балки бутун халқ миқёсида ҳам сезилади.
Масжидлар Рамазон ойида халқнинг маънавий марказига айланади. У ерда ёшу қари, бою камбағал фарқи йўқ – ҳаммаси бир сажда, бир ниятда туради. Бу бирдамлик туйғуси одамларни бир-бирига яқинлаштириб, ўзаро ҳурмат ва меҳрни оширади. Шу сабабли, Рамазон нафақат диний, балки ижтимоий ҳаётда ҳам муҳим ўрин тутади. Халқимизда “Бирга бўлсак, бир овқат ҳам тўй” деган мақол ҳам бирдамликнинг қудратини таъкидлайди.
Эзгулик ва Бағрикенглик – Рамазоннинг Маънавий Қадри
Рамазон ойи бағрикенглик ва сабр-тоқатни ўргатади. Рўза тутган киши нафақат емак-ичмакдан тийилади, балки ёмон сўз, ғийбат ва жанжалдан ҳам ўзини сақлайди. Бу эса инсонни ўз нафсини бошқаришга, бошқаларга нисбатан мулойим ва хайрихоҳ бўлишга ундайди. Пайғамбаримиз Муҳаммад саллоллоҳу алайҳи ва саллам нинг “Рўза – сабрнинг ярми” деган сўзлари бу ойда сабр ва бағрикенгликнинг аҳамиятини янада оширди.
Рамазонда одамлар ўзаро кечирим сўрашади, хатоларни унутишади ва бир-бирларига яхши тилаклар билдиришади. Бу жараён нафақат шахсий муносабатларни мустаҳкамлайди, балки жамиятда тинчлик ва ҳамжиҳатликни таъминлайди. Шу билан бирга, эзгу амаллар – Қуръон тиловати, дуо қилиш, ибодатда собит бўлиш – бу ойнинг маънавий бойлигини янада оширади.
Рамазоннинг Ўзбек Халқидаги Ўзига Хослиги
Ўзбекистонда Рамазон ойи ўзига хос анъаналар билан ўтади. Масалан, болалар кўчага чиқиб, “Рамазон” қўшиқларини айтишади ва хонадонлардан ширинлик ёки совғалар олади. Бу анъана халқимизнинг меҳмондўстлиги ва болаларга меҳрини акс эттиради. Шу билан бирга, ифторлик дастурхонлари ўзбекона таомлар – палов, сомса, нон ва ширинликлар билан бойитилади. Бу эса миллий ошхонамизнинг Рамазон билан чамбарчас боғлиқлигини кўрсатади.
Хулоса қилиб айтганда, Рамазон ойи саховат, бирдамлик ва эзгуликнинг тимсолидир. Бу ой нафақат диний ибодатлар билан, балки инсоний фазилатларни юксалтириш билан ҳам муҳимдир. Ўзбек халқи учун Рамазон – қалбларни уйғотадиган, жамиятни бирлаштирадиган ва ҳаётга янги маъно бағишлайдиган муқаддас даврдир. Шундай экан, бу улуғ ойни қадрига етиб, ундан унумли фойдаланиш ҳар биримиз учун муҳим вазифадир. Рамазон муборак бўлсин!
ЎМИ Наманган вилоят вакиллиги
ёшлар билан ишлаш бўйича
мутахассис Азимхон Махмудов
