Ҳар бир халқ ўзининг тараққиёт йўлида мустаҳкам таянчга эга бўлиши учун адолатли қонун-қоидалар, инсон қадр-қимматини улуғлайдиган тамойиллар ва тинчликни таъминлайдиган тартибларни белгилаб қўяди. Бу эса давлатнинг Бош қомуси – Конституцияси орқали мустаҳкамланади. Диний манбаларда қонун ва тартибни мустаҳкамлаш инсоният ҳаёти учун зарур асос сифатида кўрсатилади.

Ислом динида ҳам жамиятнинг тинчлиги, адолати ва барқарорлиги энг улуғ неъматлардан бири ҳисобланади. Қуръони Каримда:

“Албатта, Аллоҳ сизларга омонатлар ва масъулиятларни ўз эҳлларига топширишни, одамлар орасида ҳукм қилганингизда адолат билан ҳукм қилишингизни буюради” (Нисо сураси, 58-оят).

Бу оят давлат бошқаруви ва қонунчиликнинг энг асосий тамойили — адолатни белгилаб беради. Бош қомуснинг мақсади ҳам шу: ҳар бир фуқаронинг ҳақ-ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, жамиятда адолат ва тотувликни таъминлаш.

Бош қомус – инсон қадрининг кафолати

Ислом таълимотида инсоннинг шаъни ва ҳуқуқлари муқаддас саналади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам марҳамат қиладилар:

“Мусулмоннинг моли ҳам, қони ҳам, шаъни ҳам муқаддасдир.”

Шу боис Конституцияда инсон ҳуқуқлари, эътиқод эркинлиги, шаъни ва қадр-қимматини ҳимоя қилувчи нормалар жамиятнинг маънавий ривожида алоҳида ўрин тутади. Бу қоидаларнинг ҳаммаси динимиздаги “инсонни улуғлаш” тамойили билан уйғун.

Тинчлик – энг буюк неъмат

Ислом динида тинчлик инсонга берилган энг улуғ неъматлардан бири сифатида улуғланади. Қуръонда:

“Аллоҳ тинчлик юрти сари даъват қилади.” (Юнус, 25)

Конституциянинг асосий мақсадларидан бири ҳам — жамиятда тинчлик, барқарорлик ва тотувликни таъминлашдир. Тинчлик бўлмаса ибодат ҳам, илм ҳам, савдо-сотиқ ҳам ривожланмайди. Шу маънода Бош қомус давлатнинг тинч ва осойишта ҳаёти учун ишончли кафолатдир.

Бош қомус – динлараро бағрикенглик асосидир

Ислом динида турли эътиқод эгалари билан тинч яшаш, уларнинг ҳуқуқларини ҳурмат қилиш буюрилган. 

Қуръонда:

“Динда мажбурлаш йўқ.” (Бақара, 256)

Конституцияда ҳам виждон эркинлиги, диний бағрикенглик, ҳар бир фуқаронинг ўз эътиқодини эркин адо этиш ҳуқуқи мустаҳкамланган. Бу жамиятда тотувлик, меҳр-оқибат ва ўзаро ҳурматни кучайтиради.

Хулоса

Бош қомус — нафақат ҳуқуқий ҳужжат, балки жамиятнинг маънавий-руҳий ҳаётини уйғунлаштирувчи асосдир. У:

адолатни мустаҳкамлайди,

тинчликни таъминлайди,

инсон қадрини улуғлайди,

динлараро бағрикенгликни кафолатлайди.

Ислом таълимотида улуғланган бу қадриятлар Бош қомусда ўз ифодасини топгани халқимизнинг маънавий дунёсини бойитади ва жамиятимизни барқарор ривожланишга етаклайди.

Муҳиббуллоҳ Худойбердиев, 
Тўрақўрғон туман бош имом хатиби