Жиноят – бу жамият учун хавфли бўлган, қонун томонидан тақиқланган, жиноий жавобгарликка тортишга сабаб бўладиган қасддан ёки эҳтиётсизлик билан қилинган қилмиш.

Жиноятнинг асосий белгилари:

1. Жамият учун хавфлилик – Жиноят шахсга, жамиятга ёки давлатга зарар етказади.

2. Қонунга хилофлик – Жиноят содир этган шахс жиноий кодексда белгиланган жазога тортилади.

3. Амалий ҳаракат ёки ҳаракатсизлик – Жиноят бирор ҳаракатни бажариш (ўғирлик, порахўрлик) ёки мажбурий ҳаракатни бажармаслик (қонунбузарлик ҳақида хабар бермаслик) орқали содир этилади.

4. Жиноий жавобгарлик – Жиноят содир этган шахс суд ёки бошқа ҳуқуқий органлар томонидан жазоланади. 

Жиноят турлари:

Одамга қарши жиноятлар – қотиллик, тан жароҳати етказиш, таҳдид қилиш.

Мулкка қарши жиноятлар – ўғирлик, фирибгарлик, босқинчилик.

Иқтисодий жиноятлар – пора бериш, солиқ тўламаслик.

Жамоат тартибига қарши жиноятлар – безорилик, наркотик моддаларни тарқатиш.

Давлатга қарши жиноятлар – давлат сирларини ошкор қилиш, коррупция.

Жиноят – бу жиддий ҳуқуқбузарлик бўлиб, у жазо талаб қилади. Ҳар бир шахс жиноят содир этмаслик ва қонунга риоя қилиш учун масъулиятли бўлиши керак.Ислом шариати жамиятда тинчлик ва адолатни таъминлаш учун жиноятларга нисбатан қатъий муносабатда бўлади. Жиноят ва жазо масалалари асосан Қуръон, Суннат ва фиқҳий қоидалар асосида тартибга солинади.

1. Жиноят тушунчаси Исломда: 

Исломда жиноят ҳад (ҳудудий), қасос ва таъзир каби турларга бўлинади. Барча жиноятлар жамиятга, шахсга ёки динга зарар етказади, шунинг учун уларга нисбатан жазо белгиланган.

2. Жиноят турлари ва уларнинг жазолари

A) Ҳад (ҳудуд) жиноятлари

Бу жиноятлар Қуръонда ёки ҳадисларда аниқ белгиланган ва уларнинг жазоси ҳам қатъий белгиланган:

Оғир жиноятлар (ҳад жазолари): зино, ўғирлик, қотиллик, исломдан қайтиш (иртидод), туҳмат, мастлик, йўлто'sарлик (қўшқинчилик).

Жазолар: қатл, қамчилаш, қўл кесиш, тошбўрон қилиш ва бошқалар.

B) Қасос жиноятлари

Бу жиноятлар инсонга қарши содир этилган оғир зулмлардир, масалан, қотиллик ва тан жароҳати етказиш.

Жазо: Жабрланувчининг оиласи қотилга қасос олиш (ўлим жазоси) ёки дийя (товон пули) талаб қилиш ҳуқуқига эга

C) Таъзир жиноятлари

Бу Қуръон ва Суннатда аниқ жазо белгиланмаган жиноятлар бўлиб, уларга ҳукмдор ёки қози ўз ҳукмига биноан жазо белгилайди.

Мисоллар: Порахўрлик, фирибгарлик, шариатга хилоф ҳаракатлар.

Жазо: Огоҳлантириш, қамоқ, молиявий жарима ёки бошқа чоралар.

3. Жиноят ва жазоларнинг ҳикмати

Исломда жазоларнинг мақсади нафақат жазолаш, балки:

1. Жамиятда адолатни таъминлаш

2. Жиноятларнинг олдини олиш

3. Жиноятчини тўғри йўлга қайтариш

4. Зулмга қарши кураш

5. Жиноятдан сақланишга тарғиб. 

Ислом инсонни жиноят содир этишдан қайтариш учун:

Исломий ахлоқ ва тарбияни ўргатади.

Ҳаром ва ҳалол тушунчасини мустаҳкамлайди.

Тавба ва кечирим йўлини очиқ қолдиради.

Хулоса: 

Исломда жиноят оғир гуноҳ саналади ва унинг жазоси ҳам қатъийдир. Лекин асосий мақсад – жиноятнинг олдини олиш, жамиятда тинчлик ва адолатни таъминлашдир.

Манбаълар асосида тайёрлади.
Шухратилло Исроилов 
Учқўрғон туман бош имом хатиби