Инсон тафаккурининг оғир синовларидан бири бу — сеҳр ва жоду билан боғлиқ тушунчалардир. Қадим замонлардан то бугунги кунгача сеҳр ҳақида турли хил ривоятлар, афсоналар, хатто тарихий воқеалар мавжуд. Сеҳрни тушуниш учун эса унинг асл моҳияти, келиб чиқиши ва оқибатлари ҳақида тўлиқ маълумотга эга бўлиш лозим. 

Сеҳр луғатда “махфий, инсон тафаккуридан устун таъсир” маъносини англатади. Бу тушунча остида кўпинча инсонлар онгига, ҳиссиётига ёки ҳаётига ноодатий усуллар билан таъсир қилиш тушунилади. Ислом уламолари сеҳрни икки қисмга бўлишади:

1. Ҳақиқий сеҳр — инсонни ёки воқеликни ўзгартириш мақсадида жинлар, шайтонлар ёрдамида амалга ошириладиган ҳаракатлар.

2. Ҳайратомуз сеҳр (иллюзия) — одамларнинг кўзини алдаш, мантиққа қарши нарсаларни кўрсатиш орқали амалга ошириладиган “сеҳрсимон” ҳаракатлар.

   Исломда сеҳрга муносабат: 

Қуръон ва Ҳадисларда сеҳрни ўрганиш, уни тарғиб қилиш ва қўллаш қатъиян ман қилинган. Аллоҳ Таоло “Бақара” сурасининг 102-оятида шундай марҳамат қилади:

“...Ва улар шайтонлар Сулаймон даврида одамларга сеҳрни ўргатаётганини эргашдилар... лекин Сулаймон кофир бўлмади, балки шайтонлар кофир бўлди — улар одамларга сеҳрни ва Бобилда Харуту ва Марут исмли икки фариштага нозил қилинган нарсани ўргатардилар…”

Бу оятдан маълум бўладики, сеҳр — ёмонлик манбаи бўлиб, инсонни Исломдан, иймондан узоқлаштиради.

1. Сулаймон алайҳиссалом ва сеҳрчилар

Сулаймон алайҳиссалом пайғамбарлик билан бирга Аллоҳ томонидан жуда катта кароматларга эга бўлган эдилар. Улар жинларни, шамолни ва ҳайвонларни бошқариш қобилиятига эга эдилар. Бунинг сабабидан баъзи одамлар унинг бу қобилиятини “сеҳр” деб билишган. Аммо Қуръон очиқ айтадики, Сулаймон алайҳиссалом сеҳр қилмаган, балки Аллоҳ уни каромат билан қувватлаган.

2. Мусо алайҳиссалом ва Фиръавннинг сеҳрчилари

Қуръоннинг бир неча оятларида Мусо алайҳиссалом ва Фиръавннинг сеҳрчилари орасидаги воқеа баён қилинади. Фиръавн Мусони енгиш учун сеҳрчиларни чақирди. Улар таёқларини ташлаб, одамларнинг кўзига иллюзия қилиб, уларни илан деб кўрсатдилар. Аммо Мусо алайҳиссалом ўз таёғини ташлаганда, у ҳақиқатан ҳам катта аждарга айланиб, уларнинг ҳаммасини ютиб юборди. Бу ҳақиқий мўъжиза эди. Сеҳрчилар эса буни кўриб:

“Биз Мусо ва Ҳоруннинг Роббига иймон келтирдик!” — дейишди.

  Бу ривоят шунчаки сеҳрга қарши кураш эмас, балки ҳақиқат ва ёлғон ўртасидаги тўқнашувнинг ажойиб намунасидир.

 Ҳозирги кунда ҳам баъзи инсонлар сеҳр, дуо, фол, тумор орқали бошқаларни бошқаришга ҳаракат қилади. Айниқса, муҳаббат сеҳри, бахтсизлик сеҳри каби “бозор”лар кенгайган. Бу эса жамиятда ақийда, эътиқод мустаҳкам эмаслигини кўрсатади.

   Баъзи “фолбин”лар, “дуогўй”лар ўзларини дин ила боғлаб, одамларнинг эътиқодидан фойдаланишади. Улар тумор, қўлёзма, жодусимон нарсалар билан одамларни алдайди.

  Хулоса қилиб айтганда, сеҳр ҳақиқатан ҳам мавжуд, лекин ундан четда туриш, ўзимизни ундан сақлаш зарур. Ислом инсонни ақл ва эътиқод билан яшашга чорлайди. Ҳар қандай муаммони сеҳрда эмас, балки Аллоҳга дуо ва тафаккурда излаш зарур.

 “Астағфируллоҳ” ва “Аъузу биллаҳ” деган сўзлар қалбни жоду ва ёмонликдан ҳимоя қилади.

Манбалар асосида тайёрланди 
Шухратилло Исроилов,
 Учқўрғон туман бош имом ҳатиби.