У инсон ҳаётининг ажралмас бир қисми бўлиб, ҳар бир оила дастурхонида ўзининг алоҳида ўрнига эга. Ҳар бир бурда нонда меҳнат, шукр, сабр ва барака мужассам. Шу боисдан ҳам халқимиз орасида “Нон азиз, уни исроф қилма”, “Нон еганнинг ичи тўқ, кўзи тўқ” деган гаплар авлоддан авлодга ўтиб келмоқда.

1. Ноннинг қадри ва аҳамияти.

Нон фақат озуқа эмас, балки у – халқ маданияти, урф-одатлари ва динимизда ҳам алоҳида ўрин тутувчи неъматдир. Қадимдан буён халқимиз нонни буюк неъмат, қўлга қийинлик билан етиб келадиган баракали ризқ сифатида кўриб келган. Янгича тановуллар, замонавий таомлар пайдо бўлса-да, нон ўз аҳамиятини йўқотмаган.

2. Динимизда ноннинг ўрни.

Ислом динида нон – Аллоҳ таолонинг буюк неъмати сифатида эътироф этилади. Пайғамбаримиз Муҳаммад саллоллоҳу алайҳи васаллам нонни қадрлашга, исроф қилмасликка чақирганлар. Бир ҳадисда:

“Нонни ҳурмат қилинглар, чунки у осмон ва ер баракасидан яратилгандир”, – деб марҳамат қилганлар.

Шунингдек, “ризқ” сўзи Қуръони Каримда кўп марта зикр қилинади ва инсонни ҳар бир бурда неъмат учун шукр қилишга даъват этади.

3. Халқимизнинг нонга бўлган муносабати.

Ўзбек халқида нонга бўлган ҳурмат – миллий қадриятдир. Ҳатто нонни ерга ташлаб юбориш, устига босиш катта гуноҳ ҳисобланади. Агар ерда нон бўлаётган бўлса, одамлар уни олиб баланд жойга қўядилар, тозалайдилар.

Шунингдек, тўйларда, эҳсону марака ва зиёфатларда ҳам дастурхоннинг марказида ҳар доим нон туради. Бу халқимизнинг нонга бўлган меҳри, ҳурмати ва эътиқодидан дарак беради.

4. Нонни исроф қилмаслик – инсонийлик мезони.

Исроф – шукрсизликнинг белгисидир. Бир бурда нонни исроф қилиш, уни ҳурмат қилмаслик инсоннинг ўз ризқига беэътиборлик кўрсатиши ҳисобланади. Исломда исроф қилиш ман этилган ва ҳар бир неъматнинг қадрига етиб яшашга амр этилган. Шунинг учун ҳам ҳар бир инсон, айниқса ёшлар, нонни исроф қилмасликка ўрганиши керак.

Хулоса:

Нон – шунчаки озуқа эмас, балки ҳаёт, меҳнат, сабр, барака ва шукр рамзидир. Унга эҳтиром билан муносабатда бўлиш ҳар бир мусулмон ва ҳар бир инсоннинг бурчидир. Нонни қадрлаш – ҳаётни қадрлаш демакдир. Шу сабабдан ҳам “Нон азиз” деган ибора халқимизнинг қалбидан жой олган, тилда эмас, амалда намоён бўлган тушунчадир.

Абдулвоҳид Исақов,

Наманган шаҳар “Мирёқуббой Мирҳакимбой” жоме

масжиди имом хатиби.