Аллоҳнинг берган неъматларига нисбатан миннатдорлик билдириш ва унинг ҳукмларига бўйсунишдир. Шукр – Аллоҳга яқинлашиш ва неъматларнинг зиёда бўлишига сабаб бўладиган муҳим амаллардан биридир. Қуръон ва ҳадисларда шукр қилиш ҳақида кўплаб оят ва ҳадислар келган.

1. Қуръонда шукр ҳақида

Аллоҳ таоло Қуръонда шукр қилувчиларга яхшилик ва берилишлар зиёда бўлишини ваъда қилган:

1.1. Шукр қилган одамларга ваъда

Аллоҳ таоло марҳамат қилади: “Агар шукр қилсангиз, сизга янада зиёда қиламан. Агар куфр қилсангиз (ношукурлик қилсангиз), албатта, азобим қаттиқдир.”(Иброҳим сураси, 7-оят)

  Бу оятдан кўриниб турибдики, шукр қилган бандага Аллоҳ яна кўпроқ неъматлар ато қилади. Ношукурлик эса азобга сабаб бўлади.

1.2. Бандалардан шукрли бўлиш талаб қилинган

Аллоҳ таоло шундай буюради: “Эй иймон келтирганлар! Аллоҳни кўп зикр қилинг ва унинг шукрини адо этинг.” (Аҳзоб сураси, 41-42-оятлар)

2. Шукр қилиш : Пайғамбаримиз Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи васаллам)нинг ҳам асосий фазилатларидан бири эди. У зот ҳар қандай ҳолатда ҳам Аллоҳга шукр қилар эдилар.

2.1. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар:

“Аллоҳ таолони зикр қилувчи ва қилмайдиган одамнинг мисоли тирик ва ўлик кишининг мисолига ўхшайди.” (Имом Бухорий ривояти)

Бу ҳадисдан шукр ва зикр қилиш қалбни тирик сақлаши ва инсонга Аллоҳнинг раҳматига лойиқ бўлиш имконини бериши тушунилади.

Яна бир ҳадисда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар:

“Кимки одамларга шукр қилмаса, у Аллоҳга ҳам шукр қилмайди.” (Абу Довуд ривояти)

Бу ҳадисдан англашиладики, одамларга миннатдорчилик билдириш ҳам Аллоҳга шукр қилишнинг бир қисмидир.

3. Шукр қилишнинг фазилатлари

3.1. Шукр қилган одам неъматларнинг зиёда бўлишига эришади

Шукр қилган одамга Аллоҳ янада кўпроқ бериши ҳақида юқоридаги Иброҳим сураси 7-оятида айтилган.

3.2. Шукр қилувчилар жаннатга яқин бўладилар

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:

“Шукр қилувчи мўмин Аллоҳга яқиндир.” (Имом Термизий ривояти)

Бу ҳадис шукрнинг охиратда инсонга қанчалик фойда келтиришини кўрсатади.

4. Қандай қилиб шукр қилиш керак?

1. Дил билан шукр қилиш – Аллоҳга қалбан миннатдор бўлиш.

2. Тил билан шукр қилиш – "Алҳамдулиллаҳ" ва "Шукр Аллоҳга" деб айтиш.

3. Амал билан шукр қилиш – Аллоҳнинг буйруқларига амал қилиш ва неъматлардан яхши фойдаланиш.

Аллоҳ таоло айтади: "Давуд оиласи, шукр қилинг!" (Саба сураси, 13-оят)

    Хулоса

Шукр қилиш – Аллоҳнинг буйруғи ва мўминнинг бурчидир. Шукр қилган инсон неъматлар зиёда бўлишига, қалбининг тинч бўлишига ва жаннатга яқин бўлишига эришади. Шунинг учун ҳар бир мўмин кундалик ҳаётида ҳам, яхши ва оғир ҳолатларда ҳам доимо шукр қилиши керак.

Аллоҳ барчамизни шукр қилувчи бандаларидан қилсин!

Музаффархон Ибрагимов, 
Наманган шаҳар "Мулла Абдулқодир охунд" жоме 
масжиди имом хатиби