Ислом динида инсон тилининг ўрни жуда ҳам юқори баҳоланган. Тил инсоннинг ақли, қалби ва иймонининг ойнасидир. Аммо шу тил орқали келадиган офатлар ҳам борки, улар одамни икки дунёда ҳалокатга етаклаши мумкин. Пайғамбаримиз Муҳаммад (саллаллоҳу алайҳи васаллам) ҳам тилга эҳтиёткорлик билан муносабатда бўлишга қаттиқ тарғиб қилганлар.

1. Тилдан келадиган асосий офатлар

Ғийбат (сиртдан ёмон гапириш)

Ғийбат — бир мусулмон ҳақида у йўқ пайтида унга ёқмайдиган сўзни айтишдир. Бу жиноят Қуръонда “ўлик биродарингизнинг гўштини ейиш” каби таҳқирли ҳолатга қиёсланган (Ҳужурот сураси, 12-оят).

Буҳтон (туҳмат)

Буҳтон — биров ҳақида нотўғри, ёлғон маълумот тарқатиш. Бу нафақат гуноҳ, балки инсоннинг шарафини поймол қиладиган жиноят ҳамдир. Буҳтон қилган киши жуда оғир азобга дучор бўлади.

Ёлғон гапириш

Ёлғон — иймон билан бирга яшай олмайдиган иллат. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам “Мўмин ёлғончи бўлмайди” деб марҳамат қилганлар (Аҳмад). Ёлғон оилавий, ижтимоий ва сиёсий ҳалокатларга сабаб бўлади.

Ғазаб пайтида тилини тиймаслик

Инсон ғазабланганида тилга келган ҳар қандай сўзни айтмаслиги керак. Чунки баъзан бир оғиз сўз инсон ўртасидаги муносабатларни бузади, ҳатто ажримга, қотилликкача олиб боради.

Қасамёд қилиш, лаънатлаш, ҳақорат

Тилда шундай феъллар борки, улар билан инсон ўзини Аллоҳнинг раҳматидан узоқлаштириб қўяди. Кўп қасам ичиш, одамларга лаънат ўқиш ва ҳақорат қилиш ислом ахлоқига зид ҳисобланади.

2. Тил офатларининг оқибатлари

Руҳий ҳалокат: Ғийбат ва туҳмат қилган инсон қалбида кин, нафрат ва ҳасад пайдо бўлади.

Ижтимоий зиддият: Ёмон сўзлар оила, қўшнилар ва жамоа ўртасида низо келтириб чиқаради.

Иймонга зарар: Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Ким Аллоҳга ва охират кунига иймон келтирган бўлса, яхшиликни гапирсин ёки жим турсин” (Бухорий, Муслим).

3. Қандай қилиб тилимиздан эҳтиёт бўлишимиз мумкин?

1. Доимий зикр қилиш – тилни фойдали сўзлар билан банд қилиш.

2. Сўзни ўлчаб гапириш – аввал ўйлаб, кейин гапириш.

3. Ғийбатчи даврада қатнашмаслик – ёмон сўз эшитганда ўзингизни четга олинг.

4. Дуо қилиш – “Аллоҳим, тилимни сизни рози қиладиган сўзлар билан овозлантир!” деб дуо қилинг.

Хулоса

Тил инсон учун неъмат ҳам, бало ҳам бўлиши мумкин. Уни қандай ишлатишимизни ўзимиз белгилаймиз. Мўмин-мусулмон киши ҳар бир айтган сўзидан масъул эканини унутмаслиги лозим. Қуръон ва суннатда тилни сақлашга катта эътибор берилган. Ҳақиқий иймонли инсон тили билан ҳам зулм қилмаслиги керак. Зеро, оғиздан чиққан ҳар бир сўз ёзиб олинади ва қиёмат куни ҳисобга тортилади.

Абдуллоҳ Муҳиддинов,
Наманган шаҳар “Ёқуббой ҳожи” жоме
масжиди имом ноиби